1993માં પ્રથમ વખત વિશ્વ જળ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.
દર વર્ષે 22 માર્ચે વિશ્વ જળ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. પૃથ્વીનો 71% હિસ્સો પાણીથી ઢંકાયેલો છે. 1.6% પાણી જમીનની નીચે જોવા મળે છે. પૃથ્વીની સપાટી પર જોવા મળતા 97% પાણી દરિયા અને મહાસાગરોમાં છે, જે પીવા માટે ઉપયોગી નથી, માત્ર 3% પાણી પીવાલાયક છે. વધતી જતી વસ્તી માટે પાણીની ઉપલબ્ધતા માટે સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. 'વિશ્વ જળ દિવસ'નો હેતુ વિશ્વના તમામ દેશોમાં તમામ લોકોને સ્વચ્છ અને સુરક્ષિત પાણી પહોંચાડવાનો તેમજ પાણીના સંરક્ષણ પર ધ્યાન આપવાનો છે.
વિશ્વ જળ દિવસ 2023 ની થીમ
દર વર્ષે યુએન દ્વારા વોટર ડેની આસપાસ વોટર કોન્ફરન્સનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે. આ વર્ષે, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર 2023 વોટર કોન્ફરન્સ ન્યુયોર્કમાં 22 થી 24 માર્ચ દરમિયાન યોજાશે. વર્ષ 2010માં, સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ "સુરક્ષિત અને સ્વચ્છ પીવાના પાણી અને સ્વચ્છતાના અધિકાર" ને માનવ અધિકાર તરીકે માન્યતા આપી હતી.
આ વર્ષે 'વિશ્વ જળ દિવસ 2023' ની થીમ 'એક્સીલેટિંગ ચેન્જ' રાખવામાં આવી છે. આ વર્ષે 2023માં 'બી ધ ચેન્જ' અભિયાન હેઠળ જળ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવશે.
વિશ્વ જળ દિવસનો ઇતિહાસ
વર્ષ 1992માં પ્રથમ વખત બ્રાઝિલના રિયો ડી જનેરોમાં આયોજિત પર્યાવરણ અને વિકાસ પરિષદ કાર્યક્રમમાં વિશ્વ જળ દિવસની ઉજવણીની પહેલ કરવામાં આવી હતી. વૈશ્વિક સ્તરે જળ દિવસની ઉજવણીનો વિચાર વર્ષ 1992માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. વર્ષ 1992માં યુનાઈટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા એક ઠરાવ અપનાવવામાં આવ્યો હતો, જેના દ્વારા દર વર્ષે 22 માર્ચે વિશ્વ જળ દિવસની ઉજવણી કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
1993માં પ્રથમ વખત વિશ્વ જળ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. 1993થી, જળ સંરક્ષણ અને તેના મહત્વને સમજવા માટે દર વર્ષે 22 માર્ચે વિશ્વ જળ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
વિશ્વ જળ દિવસનું મહત્વ
પૃથ્વી પરના તમામ જીવો પાણીમાંથી જ ઉત્પન્ન થયા છે. અન્ય ગ્રહો પર પણ વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા પાણીની શોધને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે. 'પાણી એ જીવન છે' એ વિધાન સાચું છે, કારણ કે પાણી વિના જીવનની કલ્પના કરી શકાતી નથી. મોટાભાગની સંસ્કૃતિઓ પણ નદીના કિનારે વિકસેલી છે. પૃથ્વીનો 71 ટકા હિસ્સો પાણીથી ઢંકાયેલો છે. બાકીના ભાગમાં માણસો, પ્રાણીઓ, જંગલો, મેદાનો, ઉચ્ચપ્રદેશો કે પર્વતો વગેરે છે. દરેક જીવ પાણી પર નિર્ભર છે, પરંતુ એ પણ સત્ય છે કે પાણીનો બિનજરૂરી ઉપયોગ પણ થઈ રહ્યો છે. વસ્તી વિસ્તરણ અને ઔદ્યોગિકીકરણને કારણે પાણીનો વપરાશ વધ્યો છે.
માનવી અને પ્રાણીઓના જીવનમાં પાણીને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે, પરંતુ માનવજાત તેના સંરક્ષણમાં હજુ પણ ઘણી પાછળ છે. પાણીનું સંરક્ષણ એ દરેક માનવીની પ્રથમ પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ. વૈશ્વિક સ્તરે જળ સંરક્ષણના કાર્યને પ્રોત્સાહિત કરવા સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને તેના સભ્ય દેશો દ્વારા દર વર્ષે વિશ્વ જળ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
